ABS Tanımı ve Çalışması
Bu araç Continental Teves Mk60/Mk70 fren sistemi donanımlıdır. Elektronik fren kontrol modülü (EBCM) ve fren basıncı modülasyon valfı ünitesi ayrı ayrı servis yapılır. Fren basıncı modülasyon valfı ünitesi her tekerleğin hidrolik basıncını ayrı ayrı kontrol etmek için, 4 devre konfigürasyonu kullanır.
Opsiyonlara bağlı olarak, aşağıdaki araç sürüş performansını artırma sistemleri sunulmaktadır.
| • | Kilitlenmez fren sistemi (ABS) |
Yukarıdaki sistemlerin çalışması için aşağıdaki parçalar gerekir:
| • | EBCM - EBCM sistem parçalarının çalışmalarını kontrol eder ve hataları algılar. Solenoid valfları ve pompa motorunu gerilimle besler. |
| • | Fren basıncı modülasyon valfı ünitesi - Fren basıncı modülasyon valfı ünitesinde aşağıdaki bileşenler bulunur: |
| -- | Hidrolik pompa ve pompa motoru |
| -- | İki çekiş kontrol/denge kontrol besleme valfı |
| -- | İki çekiş kontrol/denge kontrol izolasyon valfı |
| -- | Yüksek basınç zayıflatıcı |
| -- | Alçak basınç akümülatörü |
| • | Çoklu aks gaz sensörü - sapma oranı yanal hızlanma sensörleri birleştirilerek EBCM'nin dışında bir adet çok eksenli hızlanma sensör oluşturuldu. EBCM seri veri mesajı sinyalini sapma oranı, yanal hızlanma sensöründen alır ve çoklu aks hızlanma sensörü giriş sinyaline bağlı olarak denge kontrolü işlevlerini etkinleştirir. |
| • | Dönüş açısı sensörü - EBCM seri veri mesajı giriş sinyallerini direksiyon açısı sensöründen alır. Dönüş açısı sensörü sinyali ile istenen sapma oranı hesaplanır. |
| • | Çekiş kontrolü şalteri - Çekiş ve denge kontrolü, çekiş kontrolü şalterine basılarak elle devre dışı bırakılır veya devreye alınır. |
| • | Tekerlek hız sensörleri - EBCM her tekerlek hız sensörüne 12 V referans gerilimi gönderir. Tekerlek dönerken, tekerlek hız sensörü bir alternatif akım kare dalga sinyali üretir EBCM bu kare dalga sinyalin frekansını kullanarak tekerlek hızını hesaplar. |
ABS
Frene basıldığında tekerlek kayması tespit edildiğinde, bir ABS olayı oluşur. ABS frenlemesi esnasında, tekerlek devrelerindeki hidrolik basınç kontrol edilir ve tekerleğin patinaj yapması önlenir. Her tekerlek için ayrı bir hidrolik hattı ve her tekerleğe ait bir solenoid valf mevcuttur. ABS her tekerleğin hidrolik basıncını azaltabilir, sabit tutabilir veya yükseltebilir. Fakat, ABS hidrolik basıncı, ana silindir tarafından frenleme esnasında sağlanan miktarın üzerine kadar yükseltemez.
ABS freni esnasında, fren pedalında bir seri hızlı titreşim hissedilir. Bu titreşimler, EBCM tekerlek hız sensörü girişlerine yanıt verip tekerlek kaymasını önlemeye çalışırken, solenoid valfların hızla pozisyon değiştirmelerinden kaynaklanır. Bu pedal titreşimleri sadece ABS frenleme esnasında mevcuttur ve normal frenleme yeniden başladığında veya araç durduğunda kaybolur. Solenoid valflar hızlı bir şekilde çalıştıklarında bir tıklama veya cazırdama sesi duyulur Kuru asfaltta ABS frenleme yapıldığında, lastikler kaymaya yaklaştığında, kesintili cıvıltı sesleri duyulabilir. Bu sesler ve pedal titreşimleri ABS'nin çalışması esnasında normal sayılır.
ABS'li araçlar fren pedalına normal kuvvet uygulandığında durabilir. Normal frenleme esnasındaki fren pedalının çalışması, daha önceki ABS'li olmayan sistemlerle aynıdır. Fren pedalı üzerinde sabit bir kuvvet tutulması, aracın dengesini ve en kısa durma mesafesini sağlar. Tipik ABS etkinleşme sırası aşağıda belirtildiği gibidir.
Basınç Tutma
EBCM izolasyon valfını kapatır ve tahliye valfını kapalı tutarak, tekerlek kayması oluştuğunda, kaymayı izole eder. Bu sayede, fren üzerindeki basınç sabit tutulur ve hidrolik basınç azalmaz ve yükselmez.
Basınç Azalması
Basıncın tutulması tekerlek kaymasını düzeltmezse, basınç azalır. Yavaşlama esnasında tekerlek kayması oluştuğunda, EBCM her tekerleğe giden basıncı azaltır. İzolasyon valfı kapanır ve tahliye valfı açılır. Aşırı sıvı, pompa sıvıyı ana silindire veya sıvı haznesine gönderene kadar akümülatörde depolanır.
Basınç Yükselmesi
Tekerlek kayması düzeltildikten sonra, basınç yükselir. EBCM yavaşlama esnasında her tekerleğe giden basıncı yükseltir ve tekerleğin hızı azaltılır. İzolasyon valfı açılır ve tahliye valfı kapanır. Yükselen basınç ana silindirden alınır.
Çekiş Kontrolü
Tahrik tekerleği kayması tespit edildiğinde, EBCM çekiş kontrol moduna geçer.
Önce, EBCM seri veri mesajı üzerinden, motor kumanda modülünden (ECM) tahrik tekerleklerine giden tork miktarını azaltmasını talep eder. EBCM tahrik tekerleklerine giden tork miktarını azaltır ve aktarılan tork miktarını bildirir.
Motor torkunun düşürülmesi tahrik tekerleğinin kaymasını önleyemez ise, EBCM kayan tahrik tekerleğine aktif olarak fren uygular. Çekiş kontrol frenlemesi esnasında, tahrik tekerleklerinin kaymasını önlemek için, her tekerlek devresine giden hidrolik basınç kontrol edilir. EBCM, kayan tekerleğe fren basıncı uygulanması için pompa motoruna ve ilgili solenoid valflara AÇ ve KAPAT komutları verir.
Çekiş kontrolü, çekiş kontrolü şalterine basarak elle devre dışı bırakılabilir veya etkinleştirilebilir.
Denge Kontrolü
Denge kontrolü sert manevralar esnasında ek denge sağlarlar. Sapma oranı aracın kendi düşey ekseni etrafında dönme oranıdır. EBCM istenen sapma oranının, sapma oranı sensörü tarafından ölçülen gerçek yalpalanma oranı ile aynı olmadığını tespit ettiğinde, denge kontrolü etkinleşir.
İstenen sapma oranı EBCM tarafından aşağıdaki girişler kullanılarak hesaplanır:
| • | Direksiyon simidi konumu |
İstenen sapma oranı ile gerçek sapma oranı arasındaki fark, sapma oranı hatasıdır. Bu da aşırı direksiyon çevirme veya az direksiyon çevirme değerlerinin ölçüsüdür. Bir sapma oranı hatası tespit edildiğinde, EBCM bir veya daha fazla tekerleğe fren uygulayarak, aracın sapma hareketini düzeltmeye çalışır. Uygulanan fren basıncı miktarı gerekli düzeltmeye bağlı olarak değişir. Dengeleme durumunda aracın yavaşlaması gerekiyorsa, motor torku da azaltılabilir.
Denge kontrolü aktivasyonları genelde sert sürüşlerde dönüşlerde oluşur. Denge kontrolü etkinleşirken fren yapıldığında, fren pedalı titreşebilir.
Çekiş kontrolü şalterine 5 sn basıldığında, denge kontrolü elle devre dışı bırakılabilir veya devreye alınır.
Dinamik Arka Orantılama
Dinamik arka oranlama mekanik fren regülatörü yerine kullanılan bir kontrol sistemidir. Bazı sürüş koşulları altında, EBCM ilgili solenoid valflara AÇ ve KAPAT komutları vererek arka tekerlek fren basıncını azaltır.
Hidrolik Fren Desteği
Hidrolik fren desteği işlevi sürücüyü acil frenleme durumlarında desteklemek için tasarlanmıştır.
EBCM giriş sinyallerini fren basınç sensöründen alır. EBCM acil bir frenleme durumu algıladığında, EBCM fren basıncını belirli bir maksimum değere kadar aktif olarak yükseltir.
Sürücü Bilgi Göstergeleri
Fren Uyarı Göstergesi
Kombine gösterge aşağıdaki durumlarda, fren uyarı göstergesini YAKAR:
| • | Kombine gösterge ampul kontrolü yapar. |
| • | EBCM bir arıza tespit ettiğinde, kombine göstergeye bir seri veri mesajı gönderir ve lambanın yakılmasını talep eder. |
| • | Karoseri kontrol modülü (BCM) el freninin çekildiğini tespit eder. Kombine gösterge BCM'den lambanın yanmasını isteyen bir seri veri mesajı alır. |
ABS Göstergesi
Kombine gösterge aşağıdaki durumlarda, ABS göstergesini YAKAR:
| • | Kombine gösterge ampul kontrolü yapar. |
| • | EBCM bir ABS'yi devre dışı bırakan bir arıza tespit ettiğinde, kombine göstergeye bir seri veri mesajı gönderir ve lambanın yakılmasını talep eder. |
Çekiş Kontrolü/Denge Kontrolü Aktif Göstergesi
Kombine gösterge, aşağıdaki durumlarda çekiş kontrolü/denge kontrolü kontrol-aktif lambasını YAKAR:
| • | Kombine gösterge ampul kontrolü yapar. |
| • | ABS sistemi çekiş kontrol veya denge kontrol modunda. |
| • | EBCM çekiş kontrolünü ve stabilite kontrolünü devre dışı bırakan bir arıza tespit eder ve yanma talebi gönderen gösterge grubuna bir seri veri mesajı gönderir. |
Çekiş Kontrolü Kapalı Göstergesi
Kombine gösterge aşağıdaki durumlarda, çekiş kontrolü kapalı göstergesini YAKAR:
| • | Kombine gösterge ampul kontrolü yapar. |
| • | Sürücü, çekiş kontrolü şalterine basarak, çekiş kontrolünü elle devre dışı bırakır. EBCM kombine göstergeye bir seri veri mesajı göndererek lambanın yanmasını talep eder. |
Denge Kontrolü Kapalı Göstergesi
Kombine gösterge aşağıdaki durumlarda, denge kontrolü kapalı göstergesini YAKAR:
| • | Kombine gösterge ampul kontrolü yapar. |
| • | Sürücü, denge kontrolü şalterine basarak, çekiş kontrolünü elle devre dışı bırakır. EBCM kombine göstergeye bir seri veri mesajı göndererek lambanın yanmasını talep eder. |
| © Telif Hakkı Chevrolet. Tüm hakları saklıdır |
